EskiPazar

Konu: EskiPazar Perş. Mayıs 01, 2008 10:16 pm

İDARİ YAPI

Eskipazar ilçe merkezi 5 Mahalle Muhtarlığı ve Merkez Belediyesinden teşekkül etmiştir. Köylerde ise toplam 171 yerleşim ünitesine ulaşan 49 Köy Muhtarlığı vardır. Yerleşim birimlerinin oldukça dağınık olması hizmetleri olumsuz etkileyen bir unsurdur. Birkaç mahalleden oluşan köyler ve her mahallesinde 15-20 hane bulunan köylerde fiilen her mahallede sadece 3-5 hane oturmaktadır. Bu durum hem köylere hizmeti olumsuz etkilemekte, hem de şehirlere düzensiz göç çarpık kentleşmeye neden olmaktadır. Geleneklerimizin yaşatıldığı en önemli alanlarda biri olan köylerimizin fiilen boşalmasının bir olumuz yönü de kültür erozyonuna yer almasıdır. Köylerimizin Merkez Köyler Projesi Kapsamında toplulaştırılmasında bütün bu yönlerdeki olumsuzlukları önleyici fayda mülahaza edilmektedir. İlçe 1995 yılına kadar Çankırı İline bağlı olarak kalmış, daha sonra 06.06.1995 gün ve 22305 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanın 550 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İl yapılan Karabük İl'ine bağlanmıştır. Çankırı İl'ine bağlı İlçe iken, kendisine bağlı olan, köyleri yeni düzenlemeden sonra da Eskipazar İlçesine kalmıştır. İlçe ile diğer İlçe köyleri arasında da sınır ihtilafı yoktur. İlçe ile diğer köyler arasında ayrılma ve katılma talepleri bulunmamaktadır. Belediye ile köyler arasında da sınır ihtilafı yoktur. Yerleşim ünitelerindeki nüfus azlığı ve ulaşım zorluğu, hizmetlerin götürülmesinde aksamalara yol açmaktadır. Arazilerin dağlık ve engebeli oluşu nedeniyle yerleşim üniteleri de dağınıktır. İlçe ve köylerin mahalle durumları aşağıya çıkartılmıştır. İlçenin resmi kuruluşları merkezi idarenin taşra örgütlenmesine uygun olarak kurulmuştur. İlçe halkı karakteristik İç Anadolu insanının özelliklerini taşımaktadır. İnançlarına bağlıdır. Yerleşim ünitelerinin dağınık olması, hizmetlerin tam ve etkin bir şekilde götürülmesini engellemektedir.

COĞRAFİ YAPI

Eskipazar, Karadeniz bölgesinin Batı Karadeniz bölümü içerisinde yer alır. Doğuda Çankırı iline bağlı olan ilçe İl’in Kuzeybatısında yer alır. İlçenin doğusunda Çerkeş, Kuzey Doğusunda Ovacık, Batıda Bolu’nun Mengen, Güneyde Gerede, Kuzeyde de Zonguldak’ın Karabük ve Devrek ilçeleri ile sınırlıdır. Yüzölçümü 696 Km karedir. İlçenin köylerinden bir kısmı Elemen dağından çıkarak doğu ve kuzey yönüne çıkan Eskipazar çayı adındaki derenin iki kenarında toplanmıştır. Bu vadideki arazi dar fakat verimlidir. Sebze ve meyve yetiştiriciliğine elverişlidir. Bunlar ilçenin sulak köyleridir. İlçenin Karabük yolu DDY uzantısı üzerinde bulunan Eskipazar çayının suladığı ve dere diye adlandırılan sahası iklim bakımından en sıcak yeridir. Burası iki tarafı dağlarla çevrili vadidir. İlçede Karadeniz ikliminin karasallaşma nedeniyle biraz sertleşmiş hali görülür. İlçe arazisi batıdaki Meğri dağının doğuya Eskipazar çayı vadisine dönük dik meyilli ormanla kaplı sırtlar ile doğuya Gerede Çayının büyük bir kavisle Batı-Doğu yönünden Doğu-Batı yönüne dönerek Soğanlı Çayını adını aldığı meyilli geniş düzlükler, tatlı meyiller ve yamaçlar, sırtlardan oluşmaktadır. Eskipazar’ın doğusunda yer alan Ovacık-Çerkeş sınırına kadar uzanan bu sınıra Sırt adı verilir. Bu yörede karasal iklim hüküm sürür. Karadeniz ikliminin ılıklığı ve yağışı buraya pek uzanamaz. Kışlar sert geçer. Eskipazar’ın Aslanlar dan başlayarak bu iklim kendini hissettirir. Eskipazar’ın çayı vadisinde Karabük tarafında kar yokken sırt karla kaplıdır. Sıcaklık farkı bir hayli fazladır. Eskipazar’ın doğal yapı ve iklim bakımından üç bölgeye ayırmak mümkündür.

Karadeniz ikliminin hüküm sürdüğü ılık, yağışlı yöresi Eskipazar’ın Kuzeydoğusunda Karabük’ün sınırlarından başlayan, Karadeniz Bölgesinin güneyinde yer alan Hanköy’den başlayarak Deresamail, Başpunar, Karahasanlar, Köyceğiz, Ova, Haslı, Kıranköy, Kapucular, Eskipazar, Çaylı, Hamazlar, Büyükyayalar, Yazıboy köylerinin bulunduğu Eskipazar çayı vadisindeki köyler (Dereyöresi).

Karasal iklimin hüküm sürdüğü Aslanlar’dan başlayarak yükselen doğuda Çömlekçiler, Söbüçimen’e kadar uzanan Çerkeş-Ovacık sınırına varan sırt yöresi.

Eskipazar’ın batısında yer alan yüksek orman köyleri Adiller, Hasanlar, Yalakkuz, Kulat gibi yüksek orman köyleri Eskipazar Merkezinin denizden yüksekliği 710 metredir.

DAĞLAR

Eskipazar, Bolu Köroğlu ormanlık dağlarının Eskipazar’ın batısında Eleman Meğri dağları adı ile Eskipazar’ın batısında yeşillikler yükselir. Eskipazar’ın güneyinde Eskipazar çayına paralel olarak sıra dağ şeklinde Şerafettinler dağları vardır. Bu dağlar ormanlıktır. Ozan deresi bu ormanı keser bu dağlar Eskipazar’ın Güneydoğusundaki kurban tepesine kadar uzanır. Eskipazar’ın Güneyinde alçak dağlar, seyrek meşeliklere rastlanır. Eskipazar’ın Kuzeybatısında yer alan Dede tepesi, Hodulca dağı, (Bu dağın tepesi Eskipazar’ın en yüksek yeridir. 1700 m) mevcuttur. Yılın ilk karı buraya düşer. Hanköy doğusundaki sıra dağlar ise Karatepe dağlarıdır. Burada orman bulunmaktadır. Doğusunda Gerede çayına, Doğu ve Batı yönünden paralel olarak uzanan Çit ormanlarının uzantısında Kuzuören dağı yer almaktadır. Eskipazarın doğusunda en yüksek tepesi Dikmen tepesidir. Yükseltisi 1650 metredir.Bu sıra dağlar Çerkeş karayolu ve Çerkeş çayı tarafından kesintiye uğrar. Hamamlı’nın güneyindeki Soğanlı çayına paralel ve dik yamaçlı olarak uzanır. Bu kesimde ağaç pek yoktur. Buraya da Kısaç dağları adı verilir.

OVALAR

İlçenin doğusunda Gerede ve Çerkeş çayının iki kolu arasında Hamamlı, Bayındır, Sadeyaka ovaları uzanmaktadır. Bu ovanın bir kısmı çayır (otlak) bazı kısımları sulaktır. Ovacık ve Çerkeş sınırına doğru gittikçe yükselen meyilli yaylalar yer almaktadır. Bölükören, Yeşiller, Kapaklı, Söbüçimen gibi ilçenin Karabük Gerede karayolu ve batısında yer alan Keçeler-İmanlar ovası, İlçenin Kuzeydoğusunda Tamuşlar yüksek ovası yer almaktadır. Eskipazar çayının geçtiği batıda Hamzalar, Çaylı, Büyükyayalar, Eskipazar, Kuzeyde Kıranköy, Ova, Köyceğiz, Karahasanlar, Deresamail, Hanköy vadisi verimlidir. Sıcak olduğundan sebze-meyve yetiştirilir. Batıda Yalakkuz orman içerisinde küçük bir ovadır. Güneyinde, Şerafettinler, Batısında Adiller, Yürecik, Hasanlar, Kulak yaylaları yer almaktadır.

AKARSULAR

Eskipazar’ın güneyinde Gerede yakınlarında Bulduk, Bayındır, Hamamlı Köyü topraklarından geçen Gerede çayı, Çerkeş’den gelen Çerkeş çayı, bu iki kol Hamamlı köyünün batısında birleşerek Soğanlı Çayı adını alır. Doğu yönüne çıkar. Filyos çayına birleşerek Karadeniz’e dökülür. Burada tatlı su balığı bulunmaktadır. Eskipazar’ın batısında Eleman dağından çıkan Eskipazar Çayı da Batı-Doğu yönünde çıkarak Soğanlı Çayına Karabük yakınlarında katılır.

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Önceden de belirttiğimiz gibi Eskipazar üç kısma ayrılır. Bozkır bitki örtüsü ilçenin doğusu (Sırt tarafı) Karadeniz’in iç kesimleri etkisi altında bulunan alçak kısım meşelik ve küçük bodur ağaçlarla kaplıdır. (Üçevler-Yörük) Eskipazar’ın batısında yer alan yüksek kısımları ise ormanlarla kaplıdır. Kuzey ve Kuzeybatısında yüksek kısımlar ormanlıktır.

ORMANLAR

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğüne Çetikören, Kullidere, Eğriova, Eleman ve Kurtça ormanları olarak dört bölgeden ibarettir. Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı 18.743 hektar orman vardır. Buna Yalakkuz ormanları dahil değildir. Ormandaki ağaç türleri Karaağaç, Sarıçam, Köknar, Kayın ve Meşe ağaçları bulunmaktadır. Yine bu ormanlara Eskipazar’ın Güneydoğusunda Bulduk ve Kuzuören ormanları dahil değildir. Bu da gözönüne alınınca Eskipazar’ın Güney, Kuzey ve Batıdan üç tarafı ormanlarla çevrili ve orman bakımından zengin bir ilçedir. İlçesin Güneydoğusunda Çit ormanları uzantısı Kuzuören, Bulduk köylerine kadar uzanır. Kuzeydoğusunda Hanköy’ün yüksekleri, Doğancılar’ın yüksekleri ormanlarla kaplıdır. Eskipazar Çankırı İli’nin en yeşillik ve ormanı en çok olan ilçesidir. Yalakkuz, Çetikören, Karatepe, Keltepe, Çit ormanları, Elaman dağları en çok orman olan yöresidir. İlçede mevcut orman potansiyelini değerlendirmek için Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü kurulmuştur. İşletmeye bağlı iki şeflik mevcut olup, İşletme Ankara Bölge Müdürlüğüne bağlıdır.

MADENLER VE DOĞAL ZENGİNLİKLER

Eskipazar’ın doğal zenginliklerinin başında orman gelmektedir. Yalakkuz ormanları ve Kuzuören Bulduk ormanlarını katmadan ormanları 18.743 Hektardır.
Traverten taş ocakları bakımından çok zengindir. Şerafettinler, Çaylı ve Hamzalar sınırları içerisinde bulunan traverten taşları Türkiye’nin her tarafına gönderilmektedir. Anıtkabir ve T.B.M.M. bu taşlardan yapılmıştır. İşletmeciliği özel sektör tarafından yapılmaktadır. Yılın yaklaşık 8 ayı üretim yapılmaktadır.
Kum ocakları: Gerede ve Çerkeş çayının geçtiği Hamamlı ve Bayındır da bulunmaktadır. İnşata çok elverişli ve çok zengindir.
Kireç taşı zaten çoktur. İki adet kireç fırını yapılmış fakat istenilen şekilde işletilmediğinden bu potansiyel zenginlik bekletilmektedir.
Hanköy’de tuğla toprağı bulunmaktadır. Buralarda tuğla yapılmaktadır. Modern işletmeciliğe geçildiği taktirde ekonomiye katkısı büyük olacaktır.
Sarı traverten: Çaylı ve Kaya mevkiinden, çıkmaktadır.
Kahverengi traverten: Kabaarmut, Hamzalar, Yazıkavak ve Keçeler Mahallesi ve Tamuşlar köyü mevkiinden çıkarılmaktadır.
Yeşil mermer: Hamzalardan çıkarılmaktadır. Bu mermer çok kıymetli olup, Ortadoğu ve Arabistan’a ihraç edilmektedir.
Dolamit Taşı: Aslanlardan çıkmaktadır.
Köseler Taşı: Kulat köyünden çıkmaktadır.
Demir Çelik Sanayiinde, porselen yapımında kullanılan manyezit madeni Hamamlıdan çıkarılmaktadır.